ઇન્દિરા ગાંધી એ ગાંધી ઉપનામ કેમ અપનાવ્યું,?..

ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન જ્યારે પણ ઈન્દિરા ગાંધી ચૂંટણી પ્રચાર માટે ગુજરાતમાં લોકો વચ્ચે પહોંચતા ત્યારે તેઓ સાડી પલ્લુથી માથું ઢાંકવાનું ભૂલતા ન હતા.તે હંમેશા પોતાને ગુજરાતની વહુ કહેતી હતી.

ઈન્દિરાએ ગુજરાતના પારસી યુવક ફિરોઝ સાથે લગ્ન કર્યા ત્યારે નેહરુ માંથી ગાંધી બની હતી.તે સમયે હિંદુ અને પારસી વચ્ચેના સંબંધોથી ભારતીય રાજકારણમાં ભૂકંપ ન આવે તે માટે મહાત્મા ગાંધીએ તેમનું નામ ગાંધી રાખ્યું હતું.બાદમાં આ પરિવાર રાજકારણમાં આ જ નામથી પ્રખ્યાત થયો.

દેશના પ્રથમ વડાપ્રધાન જવાહરલાલ નેહરુ અને કમલા નેહરુની પુત્રી ઈન્દિરા ગાંધીનું બાળપણનું નામ ઈન્દિરા પ્રિયદર્શિની હતું.તેમનો જન્મ 19 નવેમ્બર 1917ના રોજ અલ્હાબાદ યુપીમાં થયો હતો.

તેમના ઘરનું નામ ‘ઈન્દુ’ હતું અને તે તેના માતા-પિતાની એકમાત્ર સંતાન હતી.ઈન્દિરાનું નામ તેમના દાદા પંડિત મોતીલાલ નેહરુએ રાખ્યું હતું.તેનો અર્થ કાંતિ લક્ષ્મી અને શોભા થાય છે.

12 સપ્ટેમ્બર 1912ના રોજ મુંબઈની ફોર્ટ તેમુલજી નરીમાન હોસ્પિટલમાં જન્મેલા ફિરોઝ ગાંધી મૂળ ગુજરાતી છે.ફિરોઝના પિતાનું નામ જહાંગીર અને માતાનું નામ રતિબાઈ હતું. ફિરોઝના પિતા જહાંગીર મરીન એન્જિનિયરનો અભ્યાસ કર્યા બાદ મુંબઈ શિફ્ટ થઈ ગયા.

અને આ પરિવારમાં પાંચ બાળકો હતા જેમાંથી ફિરોઝ સૌથી નાનો હતો. પિતાના અવસાન બાદ ફિરોઝની માતા તમામ બાળકો સાથે અલ્હાબાદમાં તેની માતાના ઘરે આવી ગઈ હતી.

ફિરોઝે અલ્હાબાદમાં કોલેજનો અભ્યાસ કર્યો હતો અને આગળના અભ્યાસ માટે લંડન ગયો હતો પરંતુ થોડા સમય પછી તે ભારત પાછો ફર્યો હતો.

વર્ષ 1930માં ફિરોઝે કોંગ્રેસના નેતા તરીકે યુવાનોનું નેતૃત્વ કર્યું.આ સમય દરમિયાન તેઓ નેહરુ અને કમલા નેહરુને મળ્યા હતા.આઝાદીની લડાઈમાં ઈન્દિરાની માતા કમલા નેહરુ એક કોલેજની સામે વિરોધ પ્રદર્શન કરતી વખતે બેહોશ થઈ ગયા હતા.

તે સમયે ફિરોઝ ગાંધી તેની ખૂબ કાળજી રાખતા હતા.ફિરોઝ અવારનવાર કમલા નેહરુની તબિયત જાણવા તેમના ઘરે આવતા હતા. આ રીતે તેઓ નેહરુ પરિવારની નજીક આવતા ગયા.આ દરમિયાન તેમની અને ઈન્દિરા ગાંધી વચ્ચે નિકટતા વધતી ગઈ.

ફિરોઝ જ્યારે અલ્હાબાદમાં રહેવા લાગ્યા ત્યારે પણ તેઓ અવારનવાર આનંદ ભવનમાં જતા હતા.1930માં ફિરોઝે કોંગ્રેસના નેતા તરીકે યુવાનોનું નેતૃત્વ કર્યું હતું. આ દરમિયાન તેઓ નેહરુ અને કમલા નેહરુને મળ્યા.

સ્વતંત્રતા સંગ્રામમાં ઈન્દિરાની માતા કમલા નેહરુ કોલેજની સામે વિરોધ પ્રદર્શન કરતી વખતે બેહોશ થઈ ગયા હતા. તે સમયે ફિરોઝ ગાંધી તેમની ખૂબ કાળજી લેતા હતા. ફિરોઝ અવારનવાર કમલા નેહરુની તબિયત જાણવા તેમના ઘરે જતો હતો.

આ રીતે તેઓ નેહરુ પરિવારની નજીક આવતા ગયા.આ સમય દરમિયાન તેમની અને ઈન્દિરા ગાંધી વચ્ચે નિકટતા વધી. ફિરોઝ જ્યારે અલ્હાબાદમાં રહેવા લાગ્યો ત્યારે પણ તે અવારનવાર આનંદ ભવનમાં જતો.થોડા સમય પછી જ્યારે કમલા નેહરુને ફિરોઝ અને ઈન્દિરાના પ્રેમપ્રકરણની ખબર પડી ત્યારે તે ખૂબ ગુસ્સે થઈ ગયા.

જવાહરલાલ નેહરુ પણ બંને અલગ-અલગ ધર્મના હોવાના કારણે ભારતીય રાજકારણમાં ખલેલ પેદા કરવાના ડરથી સતાવ્યા હતા.

તેથી તેણે આ વાત મહાત્મા ગાંધીને કહી અને સલાહ માંગી. મહાત્મા ગાંધીએ ફિરોઝને ‘ગાંધી’ અટક આપી હતી અને આ રીતે ફિરોઝ ખાન ફિરોઝ ગાંધી અને ઇન્દિરા નેહરુ હવે ‘ઇન્દિરા ગાંધી’ બની ગયા હતા.ફિરોઝ અને ઈન્દિરાના લગ્ન 1942માં હિંદુ રીતિ રિવાજ મુજબ થયા હતા.