જ્યારે પણ ભારતના ઈતિહાસનું નામ આવે છે ત્યારે સૌથી પહેલો ઉલ્લેખ રાજા-મહારાજાઓનો આવે છે પહેલાના સમયમાં ભારતમાં સરકાર નહોતી તે સમયે રાજા અને મહારાજાના આદેશથી જનતા માટે બધું જ કરવામાં આવતું હતું.
આ સિવાય કોઈપણ રાજ્યના રાજા દ્વારા જે પણ નિયમો બનાવવામાં આવ્યા હતા તે તેને સંપૂર્ણ રાજ્ય માનતા હતા આવી સ્થિતિમાં તે સમયના રાજ્યોના રાજાઓ સિંહાસન મેળવવા માટે એકબીજામાં ઘણા યુદ્ધો લડતા હતા.
અને જે કોઈ યુદ્ધ જીતે તે રાજ્ય તેને સોંપવામાં આવ્યું જો આપણે ભારતીય ઈતિહાસને ધ્યાનથી વાંચીએ તો આપણને ઘણા રાજાઓ અને તેમની રાણીઓનો ઉલ્લેખ જોવા મળશે જેમણે પોતાના રાજ્યની રક્ષા માટે દરેક બલિદાન આપ્યા.
અને અનેક યુદ્ધો જીત્યા આ સાથે તે સમયના રાજાઓ અને મહારાજાઓ કિલ્લાઓ અને મહેલો બાંધવામાં ખૂબ ગર્વ લેતા હતા કિલ્લા કે મહેલ વિના રાજ્યાભિષેક અધૂરો ગણાતો કેન્દ્રમાં મોદી સરકાર આવ્યા બાદ સ્વચ્છ ભારત અભિયાન શરૂ કરવામાં આવ્યું છે.
અને આ અંતર્ગત દેશમાં મોટી સંખ્યામાં શૌચાલય બનાવવામાં આવી રહ્યા છે તો આ અવસર પર અમે તમને જણાવીએ કે જૂના જમાનામાં રાજા-રાણીઓ માટે શૌચાલયની શું વ્યવસ્થા હતી તો ચાલો તમને જણાવીએ.
જૂના જમાનામાં વિશાળ મહેલમાં રાજાઓ અને રાણીઓ માટે ખાસ વ્યવસ્થા હતી જેમ તેમના માટે મુખ્ય મહેલથી અલગ બાથરૂમ હતું તેવી જ રીતે વાડના રૂપમાં શૌચાલય પણ હતું મળતી માહિતી મુજબ શૌચ કર્યા પછી તે કચરા પર માટી અથવા રાખ ફેંકવામાં આવતી હતી.
રાજસ્થાનના કિલ્લામાં એક શાહી શૌચાલય જોવા મળે છે આ શૌચાલયનો ઉપયોગ માત્ર રાજવી પરિવાર જ કરતો હતો તે ખૂબ જ આરામદાયક શૌચાલય હતું લગભગ 5000 વર્ષ પહેલા સિંધુ ખીણની સંસ્કૃતિના ખોદકામમાં શૌચાલય પણ મળી આવ્યા છે.
ખોદકામ દરમિયાન શૌચાલયોમાં ફ્લશ શૌચાલય અને બિન-ફ્લશ શૌચાલય બંને મળી આવ્યા છે ગટરોનું નેટવર્ક પણ મળી આવ્યું છે જેનો ઉપયોગ કચરો બહાર કાઢવા માટે થતો હતો તે એક શુષ્ક શૌચાલય છે.
જે 5000 વર્ષ પહેલાના ખોદકામમાં જોવા મળે છે જેમ આજના સમયમાં ટોયલેટ છે તે પશ્ચિમી શૌચાલય જેવું લાગતું હતું તમને જણાવી દઈએ કે દિલ્હીમાં સુલભ શૌચાલયનું મ્યુઝિયમ બનાવવામાં આવ્યું છે.
અહીં તમામ પ્રકારના પ્રાચીન શૌચાલય રાખવામાં આવ્યા છે રાજાઓના સમયના સિંહાસન જેવા દેખાતા શૌચાલયો અને હડપ્પન સંસ્કૃતિ દરમિયાન મોહેંજો-દડોમાં ઉપયોગમાં લેવાતી શૌચાલયની બેઠકો આ તમામ શોધ દર્શાવે છે કે ભારતના લોકો પ્રાચીન સમયથી સ્વચ્છતાનું ધ્યાન રાખતા હતા.
